Kazimierz Orłoś – życie i twórczość

Kazimierz Orłoś, ktory publikował pod pseudonimem „Maciej Jordan”, to polski pisarz, scenarzysta filmowy i telewizyjny oraz autor radiowych słuchowisk. Poniższy artykuł to opis jego życia prywatnego i twórczości. Biografia Kazimierza Orłosia obfituje w ciekawe fakty i publikacje, które cały czas należą do tych często czytanych.

Życie prywatne

Urodził się 26 grudnia 1935 roku w Warszawie. Jego ojciec to Henryk Orłoś – pracownik naukowy i wieloletni kierownik Zakładu Fitopatologii Leśnej Instytutu Badawczego Leśnictwa. Matką była Seweryna z domu Mackiewicz – absolwentka Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej.

Kazimierz Orłoś swoje dzieciństwo spędził w Warszawie. To był czas okupacji niemieckiej. Następnie wraz z rodzicami zamieszkał w Dąbrówkach koło Łańcuta. To właśnie tam zmarł jego młodszy brat. Orłoś w roku 1944 wrócił do Warszawy, z której został wysiedlony podczas powstania.

Po II wojnie światowej zamieszkał w Łodzi, choć nie na długo, ponieważ wrócił do stolicy. W Warszawie uczęszczał do Gimnazjum i Liceum im. Tadeusza Reytana. Maturę zdał w 1953 roku, a po niej rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Podczas studiów ożenił się z Teresą Czerniewicz – absolwentką Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Niedługo po ślubie urodził im się syn Maciej, który dziś jest prezenterem telewizyjnym, oraz córka Joanna. Kazimierz Orłoś tytuł magistra uzyskał w 1960 roku, po czym przez kilka miesięcy pracował w Biurze Prawnym Kombinatu górniczo-Energetycznego „Turów” na Dolnym Śląskim, jako referent.

W latach sześćdziesiątych Kazimierz Orłoś pracował między innymi w szpitalu psychiatrycznym w Pruszkowie, na stanowisku asystenta do spraw socjalnych i jako radca prawny w elektrowni wodnej „Solina”.

W 1977 roku całą swoją uwagę skupił na pracy literackiej oraz zaangażował się w działalność opozycyjną. W roku 1980 dołączył do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych z prośba o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami.

Życie pisarza

Kazimierz Orłoś zadebiutował jako pisarz w 1958 roku. Napisał wówczas opowiadanie „Dziewczyna z łódki” Swoje późniejsze opowiadania i reportaże publikował w „Tygodniku Kulturalnym” , „Życiu Literackim”, „Orce” czy „Współczesności”. Swój pierwszy zbiór opowiadań wydał w roku 1961 i został on bardzo przyjęty wśród krytyków. Było to „Między brzegami”. Potem kolejno ukazały się „Koniec zabawy” i „Ciemne drzewa”.

W latach siedemdziesiątych kontynuował swoją działalność literacką. Orłoś stawiał również wówczas pierwsze kroki w radiu i filmie, a za swoją twórczość w radiu został również kilkukrotnie nagrodzony w konkursach na słuchowiska. Na początku lat siedemdziesiątych pracował również w Redakcji Słuchowisk Radiowych Polskiego Radia. Wszedł również do redakcji „Literatury”.

Jego działalność jako pisarza nie podobała się władzom Peerelu. Po opublikowaniu „Cudownej meliny” pod swoim nazwiskiem został zwolniony z pracy i objęty podmiotowym zapisem cenzury. Oznaczało to całkowity zakaz druku jego tekstów i wypowiedzi o nim samym, jako twórcy. Do oficjalnego obiegu wrócił ponownie po roku 1989. Trzy lata później wydał opowiadania „Drugie wrota” i „Zimną Elkę”.

Kazimierz Orłoś jest obecnie członkiem polskiego oddziału PEN Clubu, a od 1989 roku – Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Jego powieści doczekały się przekładu na języki: bułgarski, rosyjski, francuski, włoski i niemiecki.

Po upadku Polskiej Republiki Ludowej współtworzył z tygodnikiem Solidarność, Rzeczpospolitą, Gazetą Wyborczą i Gazetą Polską. Ponowił także pracę z Polskim Radiem oraz Telewizją Polską.

Kazimierz Orłoś był członkiem kapituły Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza. Wystąpił z niej jednak w roku 2006. Uznał to za protest przeciwko antysemickim wystąpieniom jej sekretarza kapituły Stanisława Mackiewicza.

Publikacje

Kilka z jego najważniejszych publikacji to:

• Między brzegami, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1961 (zawiera opowiadania: Zielone i srebrne, Narzeczony Rozalii, Wyspa, Wujek Julek, Mały i diabeł, Szewc Filip, Między brzegami, Dziewczyna z łódki, Koło),
• Ciemne drzewa, Czytelnik, Warszawa 1970 (zawiera opowiadania: Wesele Józka, Upał, Gałązka klonu, Samotność mężczyzny, Staszek Nędza, Ciemne drzewa, Między ludźmi, Chłopiec z gołębiem, Krótka historia miłosna, Spotkanie w październiku, Ciężkie przeżycie, Powrót nad rzekę, Otwórz i zamknij drzwi),
• Historia „Cudownej meliny”, Instytut Literacki, Biblioteka „Kultury”, t. 429, Paryż 1987; Historia „Cudownej meliny”, Cudowna melina, Niezależna Oficyna Wydawnicza (NOWa), Warszawa 1988 (wydanie bezdebitowe); Historia „Cudownej meliny”. Cudowna melina, Wydawnictwo Versus, Białystok 1990,
• Bez ciebie nie mogę żyć, Wydawnictwo Literackie 2010,
• Dzieje dwóch rodzin. Mackiewiczów z Litwy i Orłosiów z Ukrainy, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2015.