Maszyna do pisania

Jerzy Giedroyc – życie i twórczość

Jerzy Giedroyc był polskim wydawcą, publicystą, prawnikiem, politykiem i działaczem emigracyjnym. Słynie głównie ze swojego wydawnictwa Instytut Literacki. Znany jest także jako wydawca miesięcznika Kultura oraz kwartalnika Zeszyty Historyczne.

Życie

Jerzy Giedroyc urodził się 27 lipca 1906 roku w Mińsku. Obecnie jest to stolica Białorusi, wówczas Mińsk był w imperium Rosji carskiej. Był synem Ignacego Giedroycia i Franciszki Starzyckiej. Miał dwóch młodszych braci – Zygmunta i Henryka. Swoje dzieciństwo spędził w Rosji. kilkanaście lat po jego narodzeniu rodzina przeprowadziła się do Warszawy. Mody Giedroyc ukończył tam gimnazjum im. Jana Zamoyskiego.

Studiował prawo i historię na Uniwersytecie Warszawskim i już podczas studiów rozpoczął swoją działalność związaną z polityką. Był bowiem prezesem Korporacji Patria oraz Koła Międzykorporacyjnego w Warszawie. Obie te działalności znacznie podniosły pozycję Jerzego i rozszerzyły krąg jego znajomości. Podczas przewrotu majowego w 1926 roku, wraz z kolegami, broni rząd Wincentego Witosa przed oddziałami Józefa Piłsudskiego. Przez obserwowanie paniki rządowej elity, całkowicie „wyleczył się z parlamentaryzmu. Pogłębiło się jego nastawienie propiłsudczykowskie, a także przekonanie o konieczności rządów autorytarnych” -jak sam przyznaje w „Autobiografii na cztery ręce”.

Sala wykładowa
Źródło: Pexels

Kończąc studia, podjął się dorywczej pracy w dziale reklamowym Polskiej Agencji Telegraficznej. Następnie, w 1928 roku, zaczął pracę w biurze prasowym Rady Ministrów. Pomógł mu w tym zaprzyjaźniony oficer II Oddziału Jan Karczewski. Tworzy wówczas Klub Złośliwych Szczeniaków. Polega on na współpracy młodych ludzi, związanych z obozem władzy. Są to głównie sekretarze ministrów. Rok później, po ukończeniu studiów na wydziale prawa, mienia pracę i zajmuje stanowisko referenta prasowego i parlamentarnego w Ministerstwie Rolnictwa.

Kolejny rok później, w tym samym resorcie, zostaje sekretarzem Leona Janity-Połczyńskiego – konserwatywnego ministra. Od 1928 roku działa również w organizacji Myśl Mocarstwa, co sprawia, że jest już znanym polskim zachowawcem.

Mieczysław Pruszyński mówił później: „Myśl Mocarstwa przeciwstawiała się endeckiej koncepcji państwa narodowego i opowiadała się za państwem wielu narodów i religii, zgodnie z tradycjami Polski Jagiellonów. Przemawiała do nas idea prometejska Piłsudskiego (której nie mógł zrealizować w 1920 roku) utworzenia sprzymierzonych z Polską niepodległych republik: Ukrainy, Litwy, Białorusi, Gruzji, Kaukazu, co mogło osłabić lub nawet zlikwidować rosyjskie imperium”.

W roku 1930 Jerzy Giedroyc zredagował pierwszy z numerów pisma „Wschód” i objął redakcję „Dnia Akademickiego”, przekształcając to pismo w „Bunt Młodych”. W roky 1937 pismo ostatecznie zmieniło się w tygodnik „Polityka”.

W latach 1931-1937 Jerzy Giedroyc był żonaty z Rosjanką Tatianą Szwecow. Jego plany związane z karierą urzędniczą runęły wraz  z nadejściem wojny. Giedroyc, jako urzędnik państwowy, który podlega ewakuacji, udał się do Rumunii, wraz z jednym z braci i byłą żoną Tatianą. W Bukareszcie został sekretarzem swojego przyjaciela Rogera Raczyńskiego – ambasadora RP przy dworze królewskim. Z Bukaresztu wyjechał w lutym 1941 roku dzięki Anglikom, którzy ewakuaowali stamtąd swoją placówkę.

Wstąpił do wojska i do Armii Andersa, docierając aż pod Monte Cassino. W maju 1945 roku został wezwany do Londynu, gdzie objął stanowisko kierownika wydziału Europejskiego w Ministerstwie Informacji i Dokumentacji. Zajmował się tam głównie propagandą Rządu na terenie Włoch i Francji oraz reprezentował korpus generała Andersa.

Armia
Źródło: Pexels

W PRL informacje na temat Jerzego Giedroycia podlegały cenzurze. Jego nazwisko obejmowało listę osób z całkowitym zakazem publikacji. Jerzy Giedroyc zmarł na zawał serca w nocy z 14 na 15 września 2000 roku. Spoczywa na cmentarzu w Le Mesnil-le-Roi.

Twórczość

Niektóre wybrane publikacje Jerzego Giedroycia to na przykład:

  • Jerzy Giedroyc, Listy 1950-1969, t. 1, Warszawa: Czytelnik 1993,
  • Jerzy Giedroyc, Autobiografia na cztery ręce, t. 2, opracował i posłowiem opatrzył Krzysztof Pomian, Warszawa
  • Jerzy Giedroyc, Aleksander Janta-Połczyński, Korespondencja 1947-1974,
  • Jerzy Giedroyc, Aleksander Janta-Połczyński, Korespondencja 1947-1974, opracował i wstępem opatrzył Paweł Kądziela, Wrocław,
  • Jerzy Giedroyc, Zdzisław Najder, Listy 1957-1985, oprac., przypisami i wstępem opatrzył Rafał Habielski, Warszawa.

One thought on “Jerzy Giedroyc – życie i twórczość

  1. Ciekawa osobowość, tak samo jak artykuł. Przeczytałem z wielkim zainteresowaniem. Widzę, że strona się rozwija, ale już czuję, że będę tutaj częstym gościem.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

Strona korzysta z plików cookies, aby korzystać z naszego portalu zaakceptuj - politykę prywatności.

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close